Bugün tasarımcılar, basımcılar, yayıncılar, sanatçılar ve yazarların kullanabileceği binlerce farklı yazı karakteri var. Bunların çoğu dijital formatta ve modern bilgisayar teknolojisiyle kolay bir şekilde kullanılabiliyor. Eldeki yazı karakterlerinin çok büyük miktarda oluşu herbirinin sınıflandırılmasını neredeyse olanaksız kılıyor. Ne var ki, aramayı sınırlandırabilmek ve doğru yazı karakterini seçebilmek için temel yazı karakteri stillerini bilmek önem taşıyor.
• Kaligrafik
Kaligrafi sanatıyla ilintili yazı karakterleri kaligrafik sınıfına girer. Kaligrafik harfler Chancery, Etruscan veya Uncial olarak sınıflandırılabilir. Chancery yazı karakterinin hafif eğimli dar harfleri vardır ve tırnaklı italiklerin gelişiminde etkili olmuşlardır. Etruscan yazı karakterlerinin küçükharfleri yoktur ve Roma kaligrafisinin ilk formlarından biridir. Uncial tasarımlar ise roman küçük harflerinin gelişiminde temel teşkil etmiştir.
• Blackletter
Blackletter kaligrafik elyazısı tarzında bir yazı karakteridir. Almanya’da popüler hale gelmiş olsa da ortaçağlar ve Rönesans boyunca bütün bir Avrupa’da kullanılmıştır. Son derece süslü bir tipografik tarzı vardır. Farklı bölgelerde geliştirilen ve kullanılan farklı stilleri vardır. Ana sınıflandırması şunlardan oluşur: Textura, Schwabacher, Cursiva ve Fraktur. Textura kaligrafik tarzla en ilişkili olanıdır ve genelde çok sayıda birleştirilmiş harfler [ligature] içerir. Schwabacher yazı karakterinin yalınlaştırılmış, yuvarlatılmış çizgileri vardır ve kimi küçük harfleri genellikle benzeşiktir. Cursiva’nın, adından da anlaşılacağı gibi, bitişik elyazısıyla yakın ilişkisi vardır ve harflerin sık görülen alt çıkıntıları ve kıvrımlı üst çıkıntılarıyla tanınabilir. Fraktur, Blackletter’in en yaygın formudur ve kırık çizgilerle karakterize edilir.
• Tırnaklı
Tırnaklı yazı karakterleri tırnaksız harflerden çok daha önce popülerdi. Tırnaklı yazı karakterleri için birçok farklı sınıflandırmalar vardır. Bunlar daha çok bu karakterlerin kökenlerine göndermede bulunan isimlerdir: Grecian, Latin, Scotch, Scotch Modern, French Old Style, Spanish Old Style, Clarendon ve Tuscan gibi… Bu sınıflandırmalardan bazıları aşağıdaki stiller gibi daha geniş tipografik sınıflandırmalar da olabilir.
• Eski stil
Eski Stil veya tırnaklı Hümanist yazı karakterleri onbeşinci ve onaltıncı yüzyıllarda gelişti. Bu yazı karakterleri çizgi ağırlığında düşük kontrast ve açılı tırnak özelliklerine sahiptir. Garamond yazı karakteri bu stilin bir örneğidir.
• Geçişsel
Eski Stil ve Modern tırnaklı yazı karakterleri arasındaki boşluğa köprü oluşturan Geçişsel harflerin Hümanist formlara göre daha dik bir ekseni ve daha keskin tırnakları vardır. Baskerville geçişsel yazı karakterlerinin bir örneğidir.
• Modern
Modern tırnaklı yazı karakterleri onsekizinci yüzyılın sonlarında ve ondokuzuncu yüzyılın başlarında gelişti. Bunlar, çizgilerindeki yüksek kontrastlarıyla, düz tırnaklarıyla ve tümüyle dik eksenleriyle zamanın geleneksel tipografisinden radikal bir kopuş niteliğindeydi. Bodoni modern tırnaklı yazı karakterlerinin bir örneğidir.
• Egyptian
Egyptian veya kalın tırnaklı yazı karakterleri dekoratif amaçlar için ve başlıklarda kullanılıyordu, çünkü kalın tırnaklar küçük boylarda okunurluğu zorlaştırıyordu. Rockwell bu yazı karakterlerinin bir örneğidir.
• Tırnaksız
“Sans-serif” tırnaksız anlamına gelir. Bunların varlığı beşinci yüzyıla kadar gider. Ama İtalyan Rönesansı’nda eski stil tırnaklı yazı karakterlerine dönülmesi tırnaksız yazı karakterlerini yirminci yüzyıla kadar kullanılmaz kıldı. Saf geometrik formlara dayanan tırnaksız yazı karakterlerini gelişimi Almanya’da popüler Blackletter stillerinin süslü harflerine karşı bir başkaldırıyla oldu. Tıpkı tırnaklı yazı karakterlerinde olduğu gibi tırnaksız yazı karakterleri için de Gothic, Grotesque, Doric, Linear, Swiss ve Geometric gibi birçok farklı sınıflandırmalar vardır. Aşağıda bazı genel sınıflandırmaları görebilirsiniz.
• Humanist
Humanist karakterlerin özellikleri, eski stil yazı karakterlerine dayanan oranlar, açık çizgiler ve diğer tırnaksız yazı karakterlerine nazaran çizgilerde biraz daha yüksek kontrast içerir. Gill Sans, tırnaksız Humanist yazı karakterlerinin bir örneğidir.
• Geçişsel
Geçişsel tırnaklı yazı karakterlerinin karakteristikleriyle yakından ilişkili bir biçimde, bu yazı karakterleri daha dik bir eksen ve eş oranlı bir çizgi içerir. Helvetica bu yazı karakterlerinin bir örneğidir.
• Geometrik
Geometrik tırnaksız yazı karakterleri, adlarından da anlaşılacağı üzere, geometrik formlara dayanırlar. Bazı durumlarda harfler, örneğin küçük “o” harfinde olduğu gibi kusursuz geometrik formlardadır. Futura bu yazı karakterlerine bir örnektir.
• Elyazısı
Elyazısı yazı karakterleri, elyazısını andıran çeşitli çizgilere sahiptir. Brush Script, English Roundhand ve Rationalized Script gibi birçok farklı sınıflandırmaları vardır. Ne var ki, en genel sınıflandırma biçimleri Formal Script ve Casual Script’tir. Formal Script’ler George Bickham, George Shelley ve George Snell gibi onyedinci ve onsekizinci yüzyıl elyazısı ustalarının yazılarına dayanır. Çok daha çeşitli olan Casual script’ler yirminci yüzyılda fotodizginin bir sonucu olarak gelişti.
• Piksel
Piksel fontlar bilgisayarın ortaya çıkışıyla gelişti ve piksellerin ekrandaki görünüm formatına dayandırıldı. Piksellerin dizilişine dayanan bu fontlar genellikle Bitmap fontlar olarak adlandırılırlar ve çoğu kez dadece belli bir punto büyüklüğü için tasarlanırlar.
• Dekoratif
Tırnaklı ve tırnaksız yazı karakterleri metin dizgisinde sıklıkla kullanılırken, küçük puntolarda kullanıldığında okunaksızlaşan çok sayıda font ve yazı karakteri vardır. Bu yazı karakterleri genellikle kafadaki belli bir amaç için geliştirilirlerve başlıklarda, posterlerde ve ilan tahtalarında büyük puntolarla kullanılmak üzere tasarlanırlar. Dekoratif yazı karakterlerini sınıflandırmak kolay değildir ve bu terimin şemsiyesi altında çok çeşitli yazı karakterleri yer alabilir.
