Onbeşinci yüzyılın ortalarıyla onsekizinci yüzyılın başları arasındaki yıllar tipografi dünyasında birçok değişim ve gelişime tanık oldu. Matbaanın gelişimi komple yazıtiplerinin gelişimini ve bunların üretimini etkiledi. Nicholas Jenson ilk komple roman yazıtipinin gelişimini sağladı. Bu yazı tipi humanistik karakteristiklere dayanıyordu ve çok okunaklıydı. Aldus Manutius basım dünyasında etkili bir isimken muşta [punch] kesicisi Francesco Griffo yerden tasarruf etmek için bir elyazısı stili olarak ilk italiği tasarladı. Bu şekilde Manutius’un yayınladığı kitaplar daha küçük olabilecekti.
Roma tipografisinin İtalyan Rönesansı Fransızları da etkiledi. Fransa’da hem tipografi hem de basımcılıkta birçok gelişme yaşandı. Daha kaliteli basımcılığa yönelik çabaların öncülüğünü Robert Estienne, Simone de Colines ve Geofroy Tory gibi basımcılar yaptı. De Colines ve Estienne’nin yanında çıraklık yapan Claude Garamond muşta kesimciği ve basımcılığı öğrendi. Estienne’nin ölümünden sonra Garamond diğer basımcılara yazı karakterleri üretip satan ilk kişi oldu. Garamond’un harf tasarımı tarzı, kaligrafi tarzından daha da öteye gitti ve harf tasarımları Jean Jannon tarafından daha da geliştirildi.
Bu dönemdeki bütün basımcılar ve yayıncılar küçük kitapların yayınlanması için kendi yazı karakterlerini ürettiler. Pierre Simon Fournier’nin kitap yayıncılığı, harf kesimciliği ve tipografi uygulamalarındaki özeni bu zanaatların gelişiminde tarihî bir referans noktası oluşturdu. Fournier aynı zamanda bir harf ölçü sistemi de geliştirdi. Francois Didot bu sistemi daha da geliştirerek, bugün hâlâ var olan nokta temelli sistem haline getirdi. Francois’in oğlu Firmin Didot, modern roman harf tasarımının gelişiminde payı olanlardan biridir. Giambattista Bodoni de modern roman harf tarzının gelişiminde payı olan bir diğer tipograftır. Çalışmalarını tipografiyi güzel kılan dört özelliğe, yani tasarımın bir bütün olarak muntazalığı, zariflik, zevk ve albeniye dayandırdı.
Onsekizinci yüzyılın başlarında William Caslon İngilizlerin, Hollandalıların ürettiği yazı karakterlerine bağımlılığını ortadan kaldırma çabasının öncülüğünü yaptı. Bu şekilde, çeşitli yazı karakterleri üretti. Yaptığı yazı karakterleri Didot ve Bodoni’nin modern tarzlarından daha çok klasik roman tarzlarına yakın olmakla birlikte çok geçmeden Britanya imparatorluğunda bir standart haline geldi. Britanya imparatorluğu Caslon yazı karakterlerini bütün dünyaya yaydı ve uzun yıllar boyunca Amerikan basımcılığının standardı oldu. Bir İngiliz işadamı olan John Baskerville elyazısından çok taş yontucuların yazı tarzına dayanan bir yazı karakteri tasarladı. Baskerville’in geçiş dönemi niteliğindeki tarzı kasik ve modern roman yazı karakterlerini arasındaki boşluğa köprü oluşturdu.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder